گزارش دومین نشست گفتوگوهای بین المللی حکمرانی

طرح و تشریح مسئله:

گفتگوهای حکمرانی بستری بین‌المللی برای تبادل نظر و تجربیات در این زمینه است. در این جلسات اساتید و پژوهشگران جدیدترین مقالات علمی خود را ارائه می‌کنند و به سؤالات علاقمندان پاسخ می‌دهند. تلاش می‌شود تا تجربیات کشورهای مختلف در موضوعات گوناگون حکمرانی بیان شده و ارتباط آن‌ها با مسائل منطقه و بویژه ایران تبیین شود.   

سؤالات محوری جلسه:

صدای چه کسی در آموزش و یادگیری اقتصاد سیاسی بین‌المللی اهمیت دارد؟ پیامدهای سیاستی و سیاستگذاری آن چیست؟

تشریح بیانات سخنران:
کاکرین در ارائه خود نوعی ارزیابی منتقدانه را ملاک قرار می دهد که بر اساس آن راه های مشارکت در سیاست و سیاستگذاری مرتبط با محتوای آموزشی و یادگیری مورد توجه قرا می گیرد. به زعم وی در مورد تغییراتی که در زمینه تولید دانش در سراسر جهان وجود دارد نوعی خوانش و تسلط اروپایی محور از دانش وجود دارد. علی رغم وجود موانع بر سر راه  دموکراسی دانشگاهی و بوم شناسی معرفتی و دانشی؛ نوعی استعمار زدایی مورد نیاز است. می توان نوعی نگاه چند بعدی به این جریان در نگاه کاکرین درک کرد: حاشیه ای و غالب. در واقع نوعی عدم تقارن در بحث اموزش سیاستگذاران وجود دارد. لذ انه ضروری است ارائه فرخوان برای دموکراتیک کردن دانش است تا از این طریق بتوان استعمارزدایی را محقق کرد. در نگاه کاکررین و انچه در مقاله مطرح شده است نوعی تفکر مرزی بر مطالعه روابط بین الملل و سیاست جهانی حاکم است که در اصل مبتنی بر هژمونی معرفت شناسی اروپایی- غربی است. عامل جغرافیا در این مورد اهمیت دارد و کلمه بین الملل در بردارنده منطقب اروپا و آمریکای شمالی هستند و و بقیه جهان محلی است.

در بحث روش  ومحدودیت هایی که کاکرین به ان اشاره می کند؛ دو دسته داده برای مطالعاتی که کاکرین انجام داده است، وجود دارد؛

1.     طرح‌های درسی/برنامه‌های درسی برای دوره‌های IPE ارائه شده توسط دانشگاه‌های سراسر جهان،

2.     کتاب‌شناسی یک کتاب درسی IPE که معمولاً در دانشگاه‌های انگلیسی زبان استفاده می‌شود. 

محدودیت هایی نیز وجود دارند که یکی کاربرد زبان انگلیسی است و در واقع مربوط به نوعی دیدگاه جهانی است که دربردارنده جغرافیای تمام زبان ها نیست. محدودیت کلیدی دیگر در مطالعه کاکرین اینکه تمرکز صرفاً بر نویسندگان اول است یعنی  کسانی هستند که بیشترین سهم را در انتشار داشته اند.  در نگاه کاکرین نویسندگان آفریقای جنوبی مطالب مطالعه موردی را ارائه می‌کنند، که لزوماً محتوای IPE نیست، بلکه متنی است صرف نظر از اینکه در کجا IPE مطالعه می‌کند یا در آن تدریس می‌کند، ایده‌ها و محققانی که برای قرار گرفتن در فهرست‌های خواندن در برنامه‌های درسی ارزش کافی دارند، آن‌هایی هستند که در اروپا-غرب قرار دارند.

به نظر وی عدم تقارن قدرت در آموزش و یادگیری IPE همچنان آشکار است.  این امر پیامدهای متعددی دارد؛

همچنین دانش‌آموزان کنونی و آینده ممکن است از طریق این فرآیند یادگیری، ارزش دیگران را بی‌ارزش کنند، و ممکن است کسانی را که دیدگاه‌ها، صداها، تاریخچه‌ها و ایده‌هایشان برای گنجاندن در تجربه یادگیری IPE آن‌قدر ارزشمند تلقی نمی‌شوند، غیرانسانی کنند.  نویسندگان مستقر در اروپا-غرب ترجیح می دهند که در فهرست‌های خواندنی، فرهنگ دیرینه خاموشی و پاک‌سازی معرفتی بازتاب یابد. سوگیری های جنسیتی تاریخی قوی هستند، به طوری که مطالب منتشر شده قبل از سال 1970 تقریباً به طور کامل توسط دانشمندان مرد مستقر در اروپا-غرب نوشته شده است

اول و مهمتر از همه، به عنوان یک رشته، اقتصاد جریان اصلی به طور فزاینده ای در معرض یک تکنیک باطنی و از نظر فکری ورشکسته قرار می گیرد که مطلقاً نسبت به آلترناتیوها طاقت نمی آورد و تنها به آنها اجازه می دهد در حاشیه خود بقای خود را ادامه دهند. با این حال، برای اینکه اقتصاد و IPE منطقی باشند و به اندازه کافی با چالش هایی که نئولیبرالیسم برای اقتصاد جهانی ایجاد کرده است دست و پنجه نرم کنند، یک رویکرد بین رشته ای لازم است که نه تنها سیاست، بلکه جامعه شناسی، انسان شناسی، روان شناسی و فرهنگ را در کنار دیگران در بر گیرد.

تسلط بنیادگرایی بازار در بسیاری از بورسیه های تحصیلی IPE از اروپا-غرب یکی دیگر از نمونه های متعددی از این دست است که فارغ التحصیلان IPE را تحت تأثیر قرار می دهد تا تصمیم گیری را به روشی خاص جهت دهند، که ممکن است به نفع ملت خود یا آنها نباشد.

1.     مؤلفه های تاریخی برنامه های درسی IPE منعکس کننده دیدگاه های دانشمندان غربی است، که برخی از آنها استعمار را به عنوان سودمند برای جوامع استعماری توجیه می کنند (که ما تصمیم می گیریم به کار آنها اشاره نکنیم، مبادا معیارهای تولید دانش این مشارکت ها را مثبت تشخیص دهند.

2.     به نقل از میگنولو و ایکازا  «تفکر مرزی یک موضع معرفت شناختی است که خشونت معرفت شناسی مسلط مبتنی بر جهان شمولی انتزاعی را به عنوان «نقطه صفر» مشاهده و دانشی که توسط همه دیدگاه ها و اشکال دیگر شناخت به عنوان تحقیرآمیز تلقی می شود، آشکار می کند. از آنجایی که این امر به تمرکززدایی و جدید سازی در تولید دانش مربوط می شود، این امر مستلزم دموکراتیک کردن تولید و دسترسی دانش است.

کاکرین در صحبت ها و البته با توجه به انچه که در مقاله نیز به بحث کشیده می شود؛ معتقد است که ما مطالعه خود را در محدوده قدرت نابرابری که تولید دانش را تعریف می کند، قرار دادیم و ارزیابی کردیم که نویسندگانی که برای گنجاندن در برنامه های درسی انتخاب شده اند و همچنین محل اقامت نویسندگانی که برای تهیه منابع مورد استفاده در کتاب های درسی مهم انتخاب شده اند، در کجا زندگی می کنند. ما استدلال می کنیم که چارچوب استعماری ارائه شده در آموزش IPE به طور مستقیم با سیاست هایی که عدم تقارن قدرت را تقویت می کند، مرتبط است.

با توجه به به هم پیوستگی اقتصاد جهانی، بحران سرمایه داری جهانی و چرخش کنونی در نافرمانی معرفتی، نتیجه می گیریم که آموزش IPE باید فراتر از توکنیسم حرکت کند تا مبادا بی ربط بودن خود را تقویت کند. در رویه ای که به تسخیر استعماری بسیاری از کشورهای جنوب جهانی بازمی گردد، که طی آن انکار تاریخ و دانش بخشی از استراتژی های سلطه و کنترل قرار گرفت، انقیاد معرفت شناختی، سکوت و دیگر سازی همچنان به تعریف آموزش IPE ادامه می دهد. در جستجوی راه های پیش رو، ما به گرایش های نوظهور نگاه می کنیم، اما از «توصیه هایی» که ممکن است در مورد چگونگی تغییر قدرت و سیستم های تولید دانش دیکتاتوری به نظر برسند اجتناب می کنیم. بر اساس این یافته، ما به آنچه کسانی که با این آموزش آموزش دیده اند، و به طور خاص در تأثیرگذاری و سیاست گذاری انجام می دهند، فکر می کنیم. 

معرفی مهمان:

آقای دکتر لوگان کاکرین
استاد دانشگاه حمد بن خلیفه قطر
استاد پیشین دانشگاه کارلتون کانادا
با سابقه فعالیت در سازمان‌های غیردولتی بین‌المللی

تفصیل / چکیده مباحث مطرح شده