گزارش حکمرانی در عمل۱۴: قرارداد نفتی IPC

گزارش حکمرانی در عمل۱۴: قرارداد نفتی IPC

آرشیو اخبار
حوزه سیاستی : سیاست گذاری اقتصاد
سال نشر : 1395/08/11



اخبار منتخب

مطالب منتخب

به‌طورکلی ۳ مدل قرارداد نفتی رایج در دنیا عبارت‌اند از: امتیازی، مشارکت در تولید و خدماتی ریسک‌پذیر. طراحی یک مدل قراردادی باید به‌گونه‌ای باشد که با چهارچوب‌های قراردادهای دنیا سازگار بوده تا برای کشورهای مختلف قابل‌استفاده باشد. بر همین اساس، انواع قراردادی‌های نفتی ایران به‌صورت خدماتی ریسک‌پذیر در دنیا شناخته می‌شود. قراردادهای بیع متقابل نسل اول، دوم و EPC سابقاً در ایران مورداستفاده بوده‌اند، اما اکنون سه مدل قراردادی مورداستفاده ایران بیع متقابل نسل سوم و EPCF,IPC است. کمیته بازنگری IPC برای طراحی مدل جدید قراردادی نمی‌توانست از PSA استفاده کند، زیرا با قوانین ایران مغایرت دارد. هدف اصلی طراحی مدل جدید قرارداد نفتی IPC، جذب سرمایه‌گذار خارجی برای دوران پسا برجام بود. به‌طورکلی اصول حاکم در این مدل قراردادی عبارت‌اند از:

  • حفظ مالکیت شرکت ملی نفت: شرکت ملی نفت مالک نفت مخزن، نفت تولیدی، تأسیسات و تجهیزات نصب‌شده توسط پیمانکار است. علاوه بر این، تمام عملیات انجام‌شده با نام شرکت ملی نفت بوده و طرف دوم قرارداد صرفاً پیمانکار است و ادعای مالکیت ندارد.
  • مدیریت اکتشاف تا تولید: پیمانکار موظف است کلیه فعالیت‌های خود را از مرحله اکتشاف تا تولید به‌خصوص طرح توسعه و تولید را به تأیید کارفرما (NIOC) برساند.
  • مدت قرارداد: افزایش مدت قرارداد از ۵ سال در بیع متقابل به ۲۰ سال در IPC، جهت حضور پیمانکار در دوره تولید است. افزایش مدت‌زمان قرارداد مزایایی از قبیل: تولید صیانتی از مخزن، انتقال ریسک به پیمانکار، انتقال فناوری و افزایش یادگیری، مسئولیت‌پذیری در دوران افت تولید و… را دارد.
  • تولید صیانتی: از نگاه‌های مختلف حقوقی، فنی، اقتصادی، تجاری، سیاسی تولید صیانتی تعاریف متفاوتی دارد که در قرارداد نفتی باید تمام این تعاریف در نظر گرفته شود.
  • تجاری‌سازی میدان نفتی: اکتشاف ذخایر نفت و گاز برای بازپرداخت هزینه‌های پیمانکار در این دوره کافی نیست. بلکه پیمانکار موظف است ابعاد فنی، تجاری، محیط زیستی و اقتصادی مخزن نفتی را برسی کند، در غیر این صورت پرداختی وجود نخواهد داشت.
  • حداقل تعهدات کاری و سرمایه‌گذاری دوره اکتشاف و توصیف: یکی از عوامل انتخاب پیمانکار برنده در مناقصات قرارداد نفتی این حداقل تعهدات است.
  • انتقال ریسک: تمام ریسک‌های مراحل اکتشاف، توصیف، توسعه و تولید ناکافی مخزن به پیمانکار منتقل‌شده است.
  • هزینه‌های قرارداد: کلیه هزینه‌های سرمایه‌ای، عملیاتی، تأمین مالی و هزینه‌های غیرمستقیم به پیمانکار پرداخت خواهد شد.
  • دستمزد: دستمزد پیمانکار در این مدل جدید قراردادی بر مبنای میزان نفت تولیدی از مخزن است. درحالی‌که در قرارداد بیع متقابل بر مبنای هزینه‌های سرمایه‌ای پیمانکار بود. این دستمزد تابعی از R factor است که خود وابسته به عوامل متعددی از قبیل: قیمت نفت، کیفیت نفت، میزان تولید نفت، زمان رسیدن به تولید و هزینه‌های پروژه است.
  • مشارکت: دو نوع مشارکت در سرمایه‌گذاری و مشارکت در عملیات بین شرکت ایرانی و خارجی وجود دارد اما در هردوی این موارد ریسک نهایی و مسئولیت بر عهده سرمایه‌گذار خارجی است. این استراتژی باهدف افزایش یادگیری شرکت‌های ایرانی انجام‌گرفته است.
  • برنامه سالانه: این برنامه توسط کارگروه مشترک قرارداد نوشته‌شده و درنهایت باید به تأیید NIOC برسد.
  • حداکثر استفاده از توان داخلی: استفاده از توان داخلی کشور جزء الزامات قرارداد نفتی است که شامل موارد خدمات، مهندسی و تأمین تجهیز کالاها می‌باشد.
  • انتقال فنّاوری: برنامه انتقال، استفاده و توسعه فنّاوری جزء ضمایم قرارداد نفتی است.
  • بازپرداخت هزینه‌ها: همه بازپرداخت‌ها به پیمانکار از عواید میدان نفتی موردقرارداد است اما مالکیت نفت در همه مراحل در اختیار NIOC است
  • نیروی انسانی داخلی: به‌کارگیری نیروی‌های داخلی جزء الزامات قرارداد نفتی است.
  • گاز همراه: الزام به عدم سوزاندن گاز همراه نفت به‌گونه‌ای که موافقت‌نامه‌های زیست‌محیطی اجرا شود.
  • فسخ قرارداد: تحریم جزء موارد اضطراری قرارداد نبوده و موجب لغو آن نخواهد شد.

    •