چهارمین جلسه آموزشی داخلی : تحلیل سیستمی و نگاشت نهادی

جلسات آموزشی, جلسات داخلی, خبر

چهارمین جلسه آموزشی داخلی : تحلیل سیستمی و نگاشت نهادی 

چهارمین جلسه از سلسله جلسات آموزشی به‌منظور ارتقاء کیفی تحلیلگران اندیشکده در ۱۸ خردادماه ۹۵ برگزار شد.

این جلسه با ارائه دکتر مصطفی زمانیان، مدیر گروه حکمرانی پایدار اندیشکده برگزار گردید که چندین سال تجربه فعالیت‌های مشاوره مدیریت، برنامه‌ریزی راهبردی و سیاست‌گذاری در حوزه‌های مختلف در کشور را در کارنامهٔ خود دارند و تجربیات گران‌بهایی در این عرصه اندوخته‌اند. ایشان در این کارگاه آمورشی علاوه بر ارائه مدل تحلیل سیستمی برای مباحث سیاست‌گذاری و سیاست پژوهی به‌طور مختصر به چند مورد کاوی نیز با توجه تجربیات خود پرداختند.

ایشان بر این نکته تأکید داشتند که برای ورود به مسائل سیاستی باید ماهیت سیستمی هر پدیده را جستجو و کشف نمود و برای این کار باید از دو ابزار نگاشت نهادی و نگاشت کارکردی استفاده نمود. علاوه بر استفاده از این دو ابزار، برای کسب نگاه سیستمی جامع‌تر نیاز است تا نگاه جامعی در همهٔ حوزه‌های دانشی نسبت به پدیدهٔ موردبررسی داشته باشیم و لذا نیازی نیست که برای شناخت ابعاد پدیده، خیلی درگیر وضعیت فعلی پدیده شویم.

آنچه در مطالعات و تحلیل‌های سیستمی اهمیت دارد، احصای جامع کارکردهای سیستم موردمطالعه است لذا نگاشت نهادی یا همان نگاشت ساختاری در این حوزه اهمیت پیدا می‌کند. این نوع نگاشت کاملاً static است و نگاه فرآیندی به سیستم ندارد و صرفاً به احصای فعالیت و عوامل فعالیت می‌پردازد.

نکتهٔ قابل‌توجه در مورد مطالعات سیستمی این است که این مطالعات در مرحلهٔ شناسایی و تشخیص مورداستفاده قرار می‌گیرد و نه در مرحلهٔ تجویز. در واقع این مطالعات باید افزون بر دیگر مطالعات پیشینی برای شناخت سیستم انجام گیرد و البته باید حاکم بر دیگر مطالعات پیشینی از جمله مطالعات تطبیقی، مطاحبه با خبرگان، بررسی اسناد بالادستی، روند تاریخی و … باشد تا اثربخشی خود را به نمایش بگذارد.

آنچه در مطالعات سیستمی مرکز ثقل است اثربخشی است و نه کارآمدی. در واقع می‌توان تفاوت تمرکز فعالیت‌های مهندسی صنایع و سیاست‌گذاری را در این نکته جست‌وجو کرد که مهندسین صنایع متمرکز بر کارآمدی هستند ولی سیاست‌گذاران بر اثربخشی تمرکز دارند. مهندسین صنایع روی فرآیند (Process) کار می‌کنند درصورتی‌که سیاست‌گذاران بر خروجی‌های (Outcome) سیستم متمرکز هستند.

در انتهای جلسه ایشان پرسش‌های تحلیلگران اندیشکده پاسخ دادند و به تفاوت تحلیل سیستمی با system dynamics پرداختند.