ناظر منفعل و متخلفان فعال نظام بانکی

روزنوشت اقتصاد

یکی از منابع خوب برای پرداختن به مسائل نظام بانکی، یادداشت‌های حسابرس بر صورت‌های مالی سالانه بانک‌ها است. حسابرس‌ها هنگام رسیدگی به صورت‌های مالی سالانه بانک‌ها، موظف‌اند موارد تخلف بانک‌ها از قوانین (مثل قانون تجارت) و مقررات (خصوصاً مقررات بانک مرکزی) را گزارش کنند.

بررسی یادداشت‌های حسابرس نشان می‌دهد موارد تخلف بسیار زیادی وجود دارد، که نه‌تنها در رسانه‌ها، بلکه در مجامع و گزارش‌های کارشناسی هم به آن‌ها پرداخته نمی‌شود. ازجمله:

یکی از بانک‌ها:

«برخلاف بخش‌نامه بانک مرکزی، مبلغ ۵٫۴۸۹ میلیارد ریال و معادل ۶۱% از کل مانده تسهیلات قرض‌الحسنه پرداختی به کارکنان و هیئت‌مدیره بانک، از محل سپرده‌های قرض‌الحسنه تأمین گردیده است.»

یکی دیگر از بانک‌ها:

«مفاد بخشنامه شماره ۲۵۷۲۴۸/۸۹ بانک مرکزی در خصوص تعیین نسبت خالص دارایی‌ها ثابت به‌علاوه وثایق تملیکی به حقوق سهام پس از کسر سود انباشته و سود قطعی نشده حداکثر به میزان ۷۰ درصد رعایت نشده است. این نسبت در پایان سال مالی ۱۳۹۱ ۱۰۰٫۷۷۱ درصد بوده است.»

یک نکته جالب‌توجه و عجیب در همین خصوص آن است که: حسابرس در صورت‌های مالی برخی بانک‌ها بیان داشته که بانک مرکزی از آن‌ها خواسته است که «تخلفات بانک‌ها را به‌صورت جداگانه به بانک مرکزی گزارش دهند و از ذکر آن در صورت‌های مالی خودداری کنند». یعنی بانک مرکزی به متخلفان اجازه می‌دهد که تخلف خود را پنهان کنند، یعنی به‌نوعی جایزه به متخلف. این مسئله به‌طور خاص در مورد بانک‌های خصوصی بسیار جدی است.

در این خصوص چند سؤال مهم باید از بانک مرکزی پرسیده شود: