رطب‌خورده منع رطب چون کند؟ حکایت مطالبه شفافیت نظام بانکی توسط بانک مرکزی

بانک مرکزی ۲۵ بهمن ۱۳۹۴ طی بخشنامه ۳۴۳۷۲۳/۹۴ در جهت افزایش شفافیت، الگوی جدید صورت‌های مالی در قالب استاندارد گزارشگری مالی IFRS را به بانک‌ها ابلاغ کرد و از آن‌ها خواست صورت‌های مالی سال ۱۳۹۴ و سال‌های بعد را بر اساس آن تنظیم کنند. در ۸ دی‌ماه ۱۳۹۵ (حدود ۱۱ ماه بعد) بانک مرکزی ضمن تصریح به عدم همکاری بانک‌ها در تنظیم صورت‌های مالی بر اساس الگوی جدید، مجدداً از بانک‌ها خواست که صورت‌های مالی سال ۱۳۹۵ را بر اساس آن تنظیم کنند. البته به‌صورت ضمنی، بانک‌ها و مؤسسات اعتباری را تهدید کرد که در صورت تخلف، صدور مجوز مجمع عمومی با مشکل مواجه خواهد شد.

تلاش بانک مرکزی برای بهبود گزارشگری مالی و افزایش شفافیت بانک‌ها بسیار ستودنی و البته لازم است؛ اما آیا بانک مرکزی وجهه و قدرت کافی در خصوص اعمال این بخشنامه را دارد؟

با مراجعه به سایت بانک مرکزی خواهید دید که آخرین ترازنامه گزارش‌شده مربوط به سال ۱۳۹۲ می‌باشد. به‌عبارت‌دیگر بانک مرکزی ترازنامه سال‌های ۱۳۹۳ و ۱۳۹۴ خود را هنوز منتشر نکرده است؛ چه رسد به آن‌که صورت‌های مالی خود را با استانداردهای جهانی همگام کند. این معضل و سایر معضلات دیگر که منشأ آن بانک مرکزی است، برمی‌گردد به عدم وجود ساختار رگولاتوری مناسب روی بانک مرکزی که بحث آن مجالی بسیار مفصل می‌خواهد.

اما بانک مرکزی با این عملکرد نمی‌تواند بانک‌ها و مؤسسات مالی را ملزم به اجرای اصلاحات موردنظر خود کند. رطب‌خورده منع رطب چون کند؟