اصلاح ساختار بودجه باید منجر به بهبود اقتصادی شود

برنامه حجره دوم مهر با هدف بررسی اصلاح ساختار بودجه و با حضوردکتر هادی پیرایش(مشاور برنامه ریزی اقتصاد وزارت نفت و کارشناس انرژی و بودجه)، دکتر میثم مهرپور(استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی و بودجه)، دکتر مرتضی زمانیان(استاد دانشگاه و کارشناس اقتصاد و برنامه ریزی بودجه)، خانم دمنه(کارشناس بودجه ریزی و تقویت نهاد بودجه از سازمان برنامه و بودجه) و حسینعلی حاجی دلیگانی(نماینده کمیسیون برنامه و بودجه) تقدیم مخاطبان گردید.

هادی سطوتی با حضور در برنامه “حجره” در خصوص چرایی اصلاح ساختار بودجه به رادیو گفت وگو گفت: «امروز پیرو حکم مقام معظم رهبری ضرورت این موضوع در پیکره اقتصاد ایران احساس می شود.»

وی بودجه را مهم ترین سند مالی تعریف کرد که رابطه بین مردم، حاکمیت دولت را مشخص می کند و افزود: «دولت به استناد سند بودجه باید پاسخگوی درآمدهایی باشد که در حقیقت به مردم تعلق دارد و لذا اصلاح بودجه اهمیت توجه به سند بودجه و کارکردی کارا را روشن می سازد.»

سطوتی ادامه داد: «بعد از انقلاب دولت ها با روندی مشخص و تعریف شده نظام بودجه ریزی را ادامه دادند؛ در حالیکه توجه نکردند شرایط بیرونی و درونی کشور بعد از انقلاب تغییر کرده است؛ بنابراین ساختار بودجه باید در معرض اصلاح قرار می گرفت.»

وی خاطرنشان کرد :«بودجه باید روابط دخل و خرج دولت را تعریف کند اما امروز با توجه به افزایش درآمدها، بودجه کارایی لازم را ندارد و همین امر ضرورت اصلاح ساختار لایحه سند بودجه را ضروری می کند.»

سطوتی ادامه داد: «در دو سه سال گذشته رشد ۶۰هزار میلیارد تومانی بودجه را پیش رو داشتیم ولی در سال ۹۸ با توجه به نگرانی ها، این رقم به ۱۷۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده و این رقم نگران کننده است.»

وی افزود: «در سابقه تاریخی بودجه ایران، به دلیل رشد نقدینگی درگیر رشد بالای قیمت و تورم بوده ایم و کسری ها دولت و اقدام سایر دست اندرکاران اقتصادی دلیل اصلی آن بوده است.»

سطوتی در بخشی دیگر از سخنان خود در رادیو گفت وگو با اشاره به اینکه سازمان برنامه ساختار اصلاح نظام بودجه را تعریف کرده، گفت: «طرح اصلاحات تماما حاوی تعابیر کلی است و حتی از ابتدا نیز در نظام بودجه ریزی بوده و هیچ اقدام عملی در آن دیده نمی شود و این مسئله ضعفی کلی در اصلاح ساختار بودجه است.»

وی افزود: «یکی از ضروریت های اصلاح ساختار، عدم شفافیت درآمدها و نبود انضباط مالی است. در بودجه ۹۸ بودجه شرکت های دولتی با بی انضباطی ساختاری و عدم شفافیت در هزینه کرد درآمدهای دولت دیده می شود که برگرفته از ساختار رانتی اقتصاد ایران است.»

در ادامه میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی اظهار داشت: «هر سیستم و نظامی اگر کارایی درستی داشته باشد، نیاز به تغییر یا اصلاح نخواهد داشت اما وقتی ناکارآمدی دیده می شود، ایجاد تغییر رویه و روش ضروری است.»

وی این مطلب را با ذکر مثالی از بودجه ادامه داد: «برنامه های بلند مدت در اقتصاد ایران حقیقی نیست و بودجه های سالانه روندی حقیقی تر نسبت به برنامه های ۵ ساله دارند.»

مهرپور افزود :«در شرایط فعلی و بعد از دهه ۹۰، مسئله تحریم ها منجر به نقص در فروش نفت خام بوده که باعث شد درآمدهای ارزی با مشکل روبرو شوند و از طرفی افزایش نقدینگی و نیر متناسب با خلق پول مشکلات اقتصاد را افزایش داده است.»

این استاد دانشگاه گفت :«ظرف ۴۰ سال گذشته کج دار و مریز با مشکلات پیش می رفتیم ولی امروز به نظر می رسد باید تغییری عمده بوجود آید.»

مهرپور با بیان اینکه کسری بودجه تا حدودی طبیعی است، افزود: «در شرایط فعلی، به جایی رسیده ایم که این نیاز احساس می شود تا تغییراتی عمده و ساختاری در بودجه ایجاد شود؛ مثل سهم شرکت های دولتی که بخش اعظم بودجه را در اختیار دارند!»

وی افزود: «مجلس به راحتی نمی تواند وارد جزئیات بودجه شرکت های دولتی شود. هر ساله رسانه و مجلس و کارشناسان درگیر هستند و تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد رقم بودجه بررسی می شود اما در سال های اخیر بدلیل مشکلات درآمدهای ارزی و افزایش هزینه ها شرایط را به سمتی برده که تداوم این روش محال به نظر می رسد.»

همچنین مرتضی زمانیان، کارشناس برنامه ریزی و بودجه به رادیو گفت وگو گفت :«بارها شنیده ایم تورم ناشی از خلق بیش از حد نقدینگی است؛ در این راستا دولت در گذشته اجازه داشت مستقیما از بانک مرکزی استقراض کند و بانک مرکزی دست به خلق پول می زد؛ البته در بسیاری مواقع بازگشت این پول میسر نبود!»

وی ممنوعیت استقراض دولت از بانک مرکزی را مثبت ارزیابی کرد و در عین حال گفت: «دولت بانک ها را مجبور به دادن وام و تسهیلات می کند اما این منابع بازگشت داده نمی شود و به نحوی این مبالغ را از بانک مرکزی می گیرند و عملا روند استقراض دولت تکرار می شود.»

زمانیان یکی از موتورهای قدرتمند ایجاد تورم را کسری بودجه دانست و افزود: «اگر فکری به حال کسری بودجه نکنیم، نخواهیم توانست تورم را در کشور به شکل جدی حل و فصل کنیم.»

این استاد دانشگاه با اشاره به یارانه انرژی اظهار کرد: «سازمان برنامه تخمین زده است ۸۰۰ هزار میلیارد تومان از مجموع یارانه پیدا و پنهان صرف انرژی می شود؛ قطعا این یارانه برای تولید کمک کننده است ولی نپرداختن آن، انگیزه تولید کننده را نابود می کند.».

برای دریافت فایل صوتی به سایت رادیو گفتگو مراجعه نمایید.