گزارش حکمرانی در عمل 73: مسئله شناسی و سازوکار حل مسائل در حکمرانی آموزش و پرورش

طرح  و تشریح مسئله:

تکثر مسائل آموزش و پرورش موجب شده است که نتوانیم برای حل آن ها به صورت نظام مند برنامه ریزی کرد. این مهم باعث شده مسئله آموزش و پرورش کم کم بدل به بحران شود و حل آن غیر ممکن انگاشته شود. مسئله شناسی نظام مند در این زمینه، می تواند نقطه آغازین برنامه ریزی برای حل مسائل باشد.

سوالات محوری جلسه:

–        مسائل اساسی حکمرانی آموزش و پرورش به ترتیب اولویت کدام است؟

–        روش شناسی و سازوکار حل این مسائل به چه شکل است؟

تشریح بیانات سخنرانان:

در تشریح مسائل برون سیستمی دکتر نوید ادهم معتقدند یکی از اصلی‌ترین مسایل آموزش و پرورش (اگر نگویم ام‌المسائل) این است که مسئله آموزش و پرورش، مسئله جدی نطام نیست. در واقع آموزش و پرورش و نقش آن را کوچک دیدیم. به عبارتی کوچک‌انگاری و ساده‌انگاری مسائل آموزش و پرورش. باید کاری کنیم نظام آموزش و پرورش را ببیند و درست ببیند. (برای مشکل آلودگی هوا، اسیب‌های اجتماعی ‌و … می‌توان از ظرفیت آموزش و پرورش استفاده کرد. با پلیس می‌خواهیم جامعه را منظم کنیم نه با تغییر فرهنگی. باید بریم به سمتی که تربیت را جایگزین مدیریت کنیم.در کودکی و نوجوانی می‌توان انسان‌ها را تغییر داد نه بزرگسالی.

بنابراین مهم‌ترین مسئله آموزش و پرورش مبارزه با کوچک‌انگاری و ساده‌پنداری آموزش و پرورش است. ما را مصرفی می‌بینند و می‌گویند بهره‌وری نداریم. باید فکر کنیم چگونه می‌توان آموزش و پرورش را مسئله ملی کرد؟

 در ادامه در تشریح مسائل اساسی آموزش و پرورش موارد ذیل را تشریح کردند:

– بی‌ثباتی مدیریتی (آموزش و پرورش یک نهاد بلندمدت است) باید مثلا وزیر آموزش و پرورش ذیل رهبری باشد.

– تعدد مراجع سیاست گذار رسمی و غیررسمی (بارها مجلس در روند استخدام نیروهای حق‌التدریس دخالت کرده‌اند)

– در دوران گذار به تمدن اسلامی هستیم و به شدت فقر تئوریک داریم (مبانی نظری سند تحول قرار است این مشکل را حل کند و در این زمینه باید آینده‌پژوهی کنیم)

– ساختار متمرکز آموزش و پرورش متاثر از ساختار کشور  (اصل ۱۵ قانون اساسی را نتوانسته‌ایم اجرا کنیم)

– ساختار غیرچابک و بزرگ (در نقطه صفر مرزی مرزی داریم) دو برابر تقسیمات کشوری منطقه داریم. ۷۲۴ اداره داریم.

– مسئله‌ای که به معضل تبدیل شده و به بحران تبدیل خواهد شد. بحث نیروی انسانی است. (امسال حدود ۱۲۰ هزار کمبود نیرو داریم. ۸۰ هزار نفر بازنشسته شدند، ۱۷ هزار نفر از دانشگاه فرهنگیان گرفتیم).

– اقتصاد آموزش و پرورش درصد‌هاش از تولید ناخالص داخلی قابل مقایسه با میانگین جهانی و حتی کشورهای منطقه نیست. (به طور مثال در مورد مسائل اقتصادی هم اکنون ما همکارانی داریم ۳ سال پیش امتحان برگزار کردند ولی هنوز حق‌الزحمه خود را نگرفتند.)

 معرفی میهمانان:

در این نشست میزبان دکتر مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش و دکتر حمیدرضا ملک محمدی استاد سیاست گذاری عمومی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بودیم.