گزارش حکمرانی در عمل۱۰:تاریخ تحلیلی برنامه‌ریزی در ایران (۲)

اقتصاد سیاسی, اقتصاد سیاسی نهادهای حاکمیتی, برنامه‌های انجام شده, حوزه های تخصصی, حکمرانی در عمل, حکمرانی در عمل گزارش, رویدادها

گزارش حکمرانی در عمل۱۰:تاریخ تحلیلی برنامه‌ریزی در ایران (۲) 

دهمین نشست از سلسله نشست‌های حکمرانی در عمل، با موضوع «تاریخ تحلیلی برنامه‌ریزی در ایران، با تمرکز بر نقش و جایگاه سازمان برنامه‌وبودجه»، با ارائه آقای محسن کریمی، دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاست‌گذاری برگزار شد. در این نشست ادامه مباحث نهمین نشست حکمرانی در عمل بیان شد و دوره‌های سوم، چهارم و پنجم برنامه‌ریزی در ایران که سه دوره منتهی به انقلاب اسلامی هستند، مورد نقد و بررسی قرار گرفتند. اهم مطالب ارائه‌شده به شرح زیر هستند:

در دوره سوم برنامه عمرانی سوم تدوین شد و علیرغم تغییرات بسیار نخست‌وزیر و دولت (علی امینی، علم، منصور و هویدا) ثبات مدیریت در سازمان برنامه حفظ شد و آقای صفی اصفیاء به‌عنوان رئیس سازمان منصوب شد. در این دوران اصلاح ارکان سازمان صورت گرفت ولی برنامه‌ریزی‌ها فاصله زیادی از اجرا داشت.

دوره چهارم برنامه‌ریزی در ایران به دلیل ثبات و انسجام سازمان برنامه‌وبودجه در دوره سوم و همچنین اشراف بیشتر به نقاط قوت و ضعف برنامه‌ها، هماهنگی نسبتاً خوبی میان ٰرؤسای نهادها شکل گرفت و برنامه‌ریزی به اوج خود رسید. در این دوره مهدی سمیعی به مدت یک سال نیم و سپس فرمانفرمایان به مدت دو سال و نیم بر سازمان برنامه‌وبودجه ریاست کردند. برنامه عمرانی چهارم در این دوره تدوین شد.

نهایتاً دوره پنجم را می‌توان دوران فرازوفرود برنامه‌ریزی در ایران نامید چراکه اقتصاد کشور دستخوش تحولات و اتفاقات مختلفی گشت. همچنین در این دوره فرمانفرمایان پس از تدوین برنامه پنجم سازمان برنامه‌وبودجه را ترک کرد. از سوی دیگر قیمت جهانی نفت با جهش روبرو شد و قیمتی پنج برابری پیدا کرد که همین امر باعث بلندپروازی شاه و سیاستمداران کشور شد.