پدرخوانده مطالعات درآمد و ثروت درگذشت

پدرخوانده مطالعات درآمد و ثروت درگذشت (*)

صبح روز اول ژانویه تونی اتکینسون اقتصاددانی که نیم‌قرن در بحث فقر و نابرابری کوشید درگذشت. اتکینسون اقتصاددان انگلیسی متولد ۱۹۴۴ است که از سال ۱۹۶۰ نوشتن در موضوعات اقتصادی را آغاز نمود. در همان زمان که وی در بیمارستانی در آلمان مشغول فعالیت‌های داوطلبانه بود، علاقه خود را به بحث نابرابری اظهار داشت و پس‌ازآن عمر آکادمیک خود را وقف این حوزه نمود.

وی در سال‌های پایانی عمر در کتاب «نابرابری؛ چه می‌توان کرد؟» پانزده پیشنهاد خود برای مواجهه با مسئله نابرابری را ارائه نمود. افزایش مالیات بر درآمدهای بالا، افزایش مخارج حمایتی به‌ویژه در مورد کودکان، هدف‌گذاری مشخص دولت‌ها در افزایش اشتغال و جهت‌دهی به‌سوی نوآوری‌های اشتغال آفرین و اصلاح و توسعه سیاست‌های توزیعی از مهم‌ترین محورهای اصلاحات پیشنهادی اتکینسون بود.

وی ضمن تأکید بر اهمیت تفکیک سرمایه از ثروت، و عنوان این مسئله که پیکتی نیز در کتاب خود با ذکر تیتر سرمایه در حقیقت به مسئله ثروت پرداخته است، عنوان می‌کند که ثروت هم‌اکنون بسیار یکنواخت‌تر از قرن پیش توزیع‌شده است. اما این بدان معنا نیست که توزیع معادلی نیز از قدرت به‌کارگیری سرمایه در اقتصاد وجود دارد. از این حیث وی ضروری می‌دانست که نهادهای متولی رقابت، سیاست‌های باز توزیعی خاصی باهدف افزایش قدرت چانه‌زنی ذینفعان خرد را موردتوجه قرار دهند. همچنین وی در مورد باز توزیع ثروت معتقد بود که سیاست‌های باز توزیعی لزوماً به معنای اخذ مالیات از ثروتمندان و توزیع آن در بین نیازمندان نیست، بلکه ضروری است تمهیداتی اندیشیده شود که به‌مرور ثروت پس‌انداز کنندگان خرد افزایش یابد.

اتکینسون می‌گوید هرچند پیکتی از پیشی گرفتن نرخ بازدهی ثروت (r) از نرخ رشد اقتصادی (g) و اثرات آن بر نابرابری صحبت به میان آورده است، اما کماکان نرخ سود در مورد پس‌انداز بسیاری از پس‌انداز کنندگان خرد کمتر از نرخ رشد اقتصادی است. از همین رو وی پیشنهاد می‌دهد که اوراق قرضه‌ای که وابسته به شاخص‌هایی مانند تورم هستند موردتوجه قرار گیرند (**).

اتکینسون سرانجام در آغازین روز سال جدید میلادی براثر سرطان خون چشم از جهان فروبست.

پی‌نوشت:

(*) پیکتی در مورد نقش وی در این حوزه از علم اقتصاد از وی با عنوان «پدرخوانده مطالعات تاریخی درآمد و ثروت» یاد می‌کند.

(**) Index-linked bonds