نظام تنظیم گری صنعت نفت و گاز ایران:1 ضرورت تنظیم گری

گزارش “نظام تنظیم گری صنعت نفت و گاز ایران: ۱. ضرورت تنظیم گری” توسط گروه مطالعاتی انرژی اندیشکده حکمرانی شریف و در دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن (گروه انرژی) مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تهیه شده که در این گزارش سعی شده است بر اساس ادبیات علمی حوزه تنظیم‌گری و مشکلات فعلی صنعت نفت و گاز، ضرورت حضور تنظیم‌گری نهاد تنظیم‌گر نفت و گاز نشان داده شود. از مهم‌ترین این دلیل می‌توان به: عدم تحقق منفعت عمومی در توسعه و تولید از منابع نفت و گاز با کبود سرمایه گذاری در میادین مشترک، سوزاند گازهای همراه و تولید غیر صیانتی اشاره کرد. علاوه بر آن، از منظر اقتصادی انحصار فعالیت شرکت‌های دولتی، سودبادآورده بخش غیر دولتی، عدم تقارن اطلاعات همگی نشانه‌های شکست بازار در صنعت نفت و گاز است. یکی از مثال‌های ملموس نبود تنظیم‌گر کارآمد، خصوصی سازی صنایع پایین دستی نفت و گاز و مشکلاتی از جمله قیمت گذاری و تأمین خوراک و توسعه هدفمند زنجیره ارزش به وجود آمده بررسی شده است.

در این گزارش تمرکز بر ایجاد نهاد تنظیم‌گر یکپارچه و کارآمد در بخش انرژی ایران است که تأثیر به‌سزایی در بهبود مشکلات عمیق نظام حکمرانی انرژی ایران دارد. ازآنجایی‌که عملکرد مناسب نظام حکمرانی انرژی نیازمند کارکرد درست بخش‌های مختلف آن است، فعالیت مناسب تنظیم‌گر کارآمد بخش انرژی به یک سیاست‌گذار واحد و کارآمد بخش انرژی وابسته است. اما اکنون دو وزارت‌خانه نفت و نیرو به‌صورت جداگانه تصمیم‌گیری کرده و شورای عالی انرژی هم وظایف خود را به‌خوبی به‌عنوان سیاست‌گذار انرژی انجام نمی‌دهد. با این شرایط، در حال حاضر تشکیل تنظیم‌گر انرژی نه تنها قابل اجرا نبوده بلکه موجب افزایش اختلافات بین دو وزارت خانه خواهد شد. بنابراین، به دو تنظیم‌گر جداگانه، یکی در بخش نفت و یکی در بخش برق نیازمندیم. در این گزارش تمرکز بر تنظیم‌گری صنعت نفت و گاز ایران است.

در ادامه، پس از مرور مختصری از تعریف تنظیم‌گری، با آسیب‌شناسی نظام تنظیم‌گری صنعت نفت ایران ضرورت تأسیس یک نهاد تنظیم‌گر توضیح داده می‌شود.

متن کامل این گزارش که در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس انتشاریافته از طریق لینک زیر قابل‌ دسترسی است:

http://www.majlis.ir/fa/report/show/1388781