«شاخص حکمرانی ایرانی» آنچه بدان نیاز داریم

🔻 تاریخچه نظریات حکمرانی، چندین قرن را در برمی‌گیرند و مانند بسیاری دیگر از حوزه‌های آکادمیک نیز با رویکردهای فلسفی به ماهیت حکمرانی آغاز می‌شوند.


🔻 ​​​​​​​این نظریات عمدتاً در قرن بیستم و تحت تأثیر محاسباتی شدن علوم انسانی و اجتماعی، تا حد زیادی ماهیت عددی و سنجش‌پذیر به خود گرفتند که نقطه عزیمتِ ورود علم آمار و ارزیابی‌های کمی در این حوزه‌ها بود.

🔻 به همین دلیل شاخص‌های پرشماری برای ارزیابی کارایی و اثربخشی الگوهای حکمرانی متعدد به ویژه پس از آغاز جنگ سرد و شکل‌گیری دو نظام ارزشی متفاوت در قالب لیبرالیسم و کمونیسم موضوعیت یافت.

🔻 از جنگ سرد و آغاز عصر تک‌قطبی به رهبری ایالات متحده آمریکا، بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول به دنبال ارائه وام‌های توسعه‌ای و گسترش ایده‌های بازار آزاد بودند.

🔻 قرار بر این بود این وام‌ها و بعضاً کمک‌های توسعه‌ای به صورت مرحله‌ای به کشورها پرداخت شوند، اما پیش از هر مرحله از پرداخت، باید عملکرد کشورهای مذکور در مرحله قبلی مورد ارزیابی قرار می‌گرفت که تولد نخستین شاخص حکمرانی در سطح جهانی ناشی از چنین نیازی بود.

🔻 شاخص‌ حکمرانی بانک جهانی یا (دبلیو.جی‌.آی) نخستین شاخص عرضه شده با این رویکرد است که امروزه نیز همچنان به عنوان یک معیار جهانی، اهمیت ویژه‌‌ای دارد.

🔻 بانک جهانی، خود را به عنوان واحد «قابل اعتماد برای سنجش حکمرانی» تبلیغ می‌کند اما این تصور گمراه‌کننده را ایجاد می‌کند که دیدگاه‌های شهروندان عادی به خوبی در ارزیابی‌های این نهاد بازتاب می‌یابد.

🔻 اما زمانی که بنیاد گالوپ به منظور انجام نظرسنجی‌هایی در کشورهای مختلف وارد میدان شد و بانک جهانی استفاده از خروجی‌های این بنیاد را در ارزیابی‌های خود تضمین کرد، نتایج این دو نهاد به تناقض‌های بعضاً فاحشی خوردند و سبب شد بانک جهانی در دو سال، وزن تأثیر خروجی‌های گالوپ را صفر و در دو سال دیگر تنها در حد حاشیه، اجازه اثردهی به آن خروجی‌ها بدهد.

🔻 البته باید در نظر داشت تفاوت‌های فاحش تنها به نظرسنجی‌ها محدود نمی‌شود، بلکه حتی در رویکرد کمی و عددی نیز مشهود هستند؛ مثلاً تورم سالانه ایران توسط نهادهای متفاوتِ داخلی و خارجی در سالیان متفاوتی اعلام شده و به شدت با یکدیگر تفاوت داشتند یا حتی در درون خود کشور میان آمارهای بانک مرکزی از یک‌سو و مرکز آمار از سوی دیگر تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد.

متن کامل یادداشت را در روزنامه قدس بخوانید:

روزنامه قدس