تا بلوغ اندیشکده‌ها در ایران هنوز راه داریم!  

نشست رونمایی از دو گزارش سیاستی مکمل با هدف ارائه یک الگوی بلوغ و گونه شناسی اندیشکده‌ها در ایران برگزار شد. این دو گزارش با عناوین «رقص قلم و قدرت؛ واکاوی سامان مشاوره سیاستی در ایران» و «از اندیش‌کده تا کنش‌کده؛ صورت‌بندی نوپایی تا بلوغ» رونمایی گردید. پس از ارائه توضیحی از گزارش توسط آقای رضا باقری پور، مولف گزارش، آقایان عابد اکبری و سید محمدحسین شجاعی نکاتی را پیرامون گزارش و موضوع کلی زیست‌بوم مشاوره سیاستی مطرح نمودند:

رضا باقری پور ؛

نظام مشاوره سیاستی نه فقط یک چارچوب برای اندیشکده‌ها بلکه دریچه‌ای برای تحلیل کلیت و جزئیت همه ساختار سیاسی است.

اگر چه در کشور نرم‌نرمک ضرورت توسعه این بخش از ظرفیت حکمرانی حس می‌شود اما هنوز اقتضائات آن برای تصمیم‌گیران مجهول است. لذا به عنوان مثال برنامه هفتم پیشرفت در ورود خود به موضوع اندیشکده‌ها، شاید یکی از بدترین اشکال را انتخاب کرده است.

اقل فایده ترویج این مدل بلوغ، ایجاد یک تصویر ذهنی مشترک در بین بازیگران این حوزه و جهت‌دار شدن تلاش‌های پراکنده است.

دکتر عابد اکبری :

شرایط ساختاری خاصی برای کار اندیشکده‌ای لازم است که نظام سیاستگذاری ما هنوز سازوکارهای استفاده از دانش کارشناسی را تثبیت و درونی نکرده است.

در چنین شرایطی، شاخص‌گذاری و رتبه‌بندی، بدون وجود زنجیره اثرگذاری سیاست، بیشتر به رفتارهای نمایشی، تولید گزارش‌های انباشته و رقابت‌های کمّی منجر می‌شود.

چالش اصلی ما در سطح مهارت نیز وجود دارد؛ اندیشکده‌های ایرانی نه به دلیل سیاست‌گریزی یا سیاست‌زدگی، بلکه به دلیل سیاست‌ناشناسی و ناتوانی در ترجمه دانش به سیاست مؤثر، از حلقه تصمیم فاصله دارند.

دکتر سید محمدحسین شجاعی :

بلوغ اندیشکده را باید در کنار سایر بازیگران این میدان دید. مثلا پژوهشکده‌ها که شاید به ساختار دانشگاهی نزدیک‌تر باشند. نقش تجرید تجربه و برگردان کردن عملیات به فضای تئوریک همان چیزیست که جای خالی آن در سطح اندیشکده‌ها حس می‌شود و این خلا در ارتباط با سایر بازیگران رفع می‌شود.

اندیشکده‌های دولتی و پژوهشکده‌ها را باید در نقش پل و ارتباط‌دهنده نیز دید. دسترسی‌های این نهادها باید برای اندیشکده‌های مستعد به اشتراک گذاشته شود.

رسانه‌ای شدن ملاحظات ظریفی در ایران دارد و همیشه ضامن اثرگذاری نیست بلکه حتی نتیجه معکوس می‌دهد. به نسبت هر موضوع، مناسبات رسانه و سیاست به شدت متنوع می‌شود.