مقدمه
امروزه تولید و نشر حداکثریِ محتوا از یک سو و دریافتِ آن از سوی دیگر، یکی از اقتضائات گریزناپذیر جامعهی مدرن و دیجیتال و از لازمههای اثرگذاری بر آحاد جامعه است. شبکههای مجازی و اینترنت در سالهای اخیر توانستند بستری را فراهم کنند که با استفاده از آنها نوع جدیدی از دانشاندوزی و اطلاعرسانی و در معنایی عمیقتر جامعهپذیری را تجربه کنیم. بخش مهمی از فضای مجازی، محتوایی است که منتقل میشود. همین اهمیت سبب شده تا توسعه و تولید محتوای بومی به زبان فارسی به یکی از اصلیترین دغدغههای سیاستگذاران بدل شود. این موضوع تا حدی اهمیت یافته که براساس سند «طرح کلان و معماری شبکه ملّی اطلاعات» تکالیف جدّی در زمینه تولید محتوا برعهده نهادها و دستگاههای دولتی گذاشته شده است. در بخش اهداف راهبردی و عملیاتی در افق ۱۴۰۴ این سند خواسته شده تا پایان سال ۱۴۰۰ دسترسی به خدمات و محتوای داخلی تا پنج برابر نسبت به دسترسی به خدمات و محتوای خارجی رشد داشته باشد. استقرار نظام مالکیت معنوی و مادی محتوای داخلی تا سال ۱۴۰۰ از جمله اهداف عملیاتی محتواست که در سند «طرح کلان و معماری شبکه ملّی اطلاعات» آورده شده است.
در نگاه لایهای به فضای مجازی، محتوا بیرونیترین لایه است که عموم کاربران با آن سروکار دارند. کاربران غیرمتخصص در فضای مجازی فارغ از پیچیدگیهای لایهایِ ساختار فضای مجازی، عموماً دریافتکنندهی محتوا و سرویسهایی هستند که عرضه میشود. کاربران با تحوّلات سالهای اخیر از مسیر گردش وب همچنین در نقش تولید کننده و توزیعکنندهی محتوا نیز ظاهر شدهاند. از این منظر برای محتوا میتوان دامنهی تعریف مبسوطی را در نظر گرفت. اودن نظرات حدود 40 کارشناس را دربارهی محتوا گردآوری و در قالب مقالهای منتشر کرده است. مجموع نظرات، نشان میدهد که تعاریف ارائه شده از محتوا در فضای جدید را میتوان در سه گروه قرار داد. گروه نخست، تعاریفی که محتوا را نوعی اطلاعات میدانند، دسته دوم تعاریفی که محتوا را بر اساس تجربهی کاربری صورتبندی میکنند و گروه سوم که محتوا را بسیار پیچیدهتر از آن میدانند که قابل تعریف باشد.ادانمه این گزارش را میتوانید از اینجا دنبال کنید.