این یادداشت، گزارشی اقتباسی از نشست «بازنگری در تنظیمگری کلان فناوریها[۱]» است که در خردادماه ۱۴۰۰ در مؤسسه سیاستگذاری عمومی Bennett دانشگاه Cambridge برگزار گردیده است و در آن متخصصانی از حوزههای حقوق، اقتصاد، فلسفه سیاسی و فناوری، از زوایای متفاوتی موضوع تنظیمگری کلان فناوریها را مورد بررسی قرار دادند.
کلان فناوریها[۲] یا همان شرکتهای معظم فناوری مثل Google، Facebook و Apple سالیانی است که بهعنوان بازیگرانی جدید در عرصهٔ عمومی شناخته شدهاند و نقش مؤثری در بسیاری از رویدادهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در نقاط مختلف دنیا دارند. مواردی از نقض حریم خصوصی، استثمار کارگران و حتی فرهنگهای سازمانی عجیبوغریب این شرکتها؛ بهسرعت در حال عادی شدن در جوامع است و لذا تبعات مثبت و منفی حضور آنها با شتاب هر چه بیشتر موردتوجه نخبگان، دولتها و خود این بنگاهها قرار گرفته است.
راهبردها و عملکرد این بنگاهها در قبال مسائل عمومی، در موارد متعددی مبانی اخلاقی و ارزشی جوامع را نقض کرده، بهطوریکه خود تبدیل به یک چالش عمومی گردیده و نیازمند توجه و مداخلهٔ بازیگران مختلف عرصهٔ عمومی است. فارغ از موضوع و محتوای وقایعی مثل انتخابات اخیر ریاستجمهوری امریکا، انتفاضهٔ مردم فلسطین و جنگ اقتصادی و فناوری امریکا و چین، همیشه یک بعد از مباحث و گفتگوهای عمومی، پیرامون کنش و نقش این بنگاهها در تشدید، تضعیف و بازنمایی این رویدادها بوده است. این چالشها در جوامع غربی بهصورت نقض آزادیهای فردی و اجتماعی و خدشه دار نمودن دموکراسی و حقوق شهروندی بروز و ظهور داشته است و در دیگر جوامع با جایگزینی تحمیلی باورها و ارزشهای بومی با ارزشهای غربی خود را نشان میدهد.
از همین رو ضرورت مداخله عمومی برای حفاظت از منافع و مصالح اجتماعی در برابر فعالیتهای منفعتطلبانهٔ این بنگاهها در عرصه ی عمومی جدیتر میگردد. اساساً مسئله این است که این مداخله و حضور تنظیمگرانه باید به چه صورت، توسط چه کسی، و با چه صلاحیتهایی انجام گیرد؟ تا بهرهمندی از ظرفیتهای نوآور این شرکتها بر آسیبهای احتمالی آنها غلبه داشته باشد.
[۱] Rethinking how we regulate Big Tech
[۲] Big Tech
متن کامل این گزارش از طریق لینک زیر قابلدسترسی است: