کاسبی دولت از مسیر افزایش نرخ ارز بعید است/ جهش تولید در سایه حکمرانی هوشمندانه

روزهای دشوار اقتصادی در سایه تحریم ها و ویروس کرونا باعث شده تا این روزها اکثر کارشناسان استفاده از فرصت ها را در سایه بحران ها متذکر شوند. کارشناسان بر این باور هستند که در سایه بحران ها است که می توان از فرصت ها نهایت استفاده را برد.

نامگذاری سال جاری به نام «جهش تولید» باعث شد تا تولید و حمایت از کسب و کارهای کوچک و در نهایت اقتصاد کلان کشور بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. اگر چه این روزها وضعیت تمام مشاغل و کسب و کارها دچار رکود و حتی تعطیلی بوده اما برخی کارشناسان معتقد هستند که اگر نظام حکمرانی کشور در این وضعیت هوشمندانه عمل کند، کشور می تواند مسیر ناهموار اقتصادی را هموار و حتی به جهش تولید برساند. رخت بربستن فرهنگ تولید از کشور باعث شده تا سرمایه های ولو اندک نیز به سمت بازارهای غیرمولد کشیده شوند و بخش تولید بدون حمایت روزهای خود را با دشواری سپری کند. پس برای تحقق جهش تولید دولت باید واحدهای تولیدی و کارخانه هایی که نیمه تعطیل شده اند را با اعطای تسهیلات مجددا فعال کند و سپس به سمت ایجاد مشاغل جدید حرکت کند.

تولید دچار مشکلات عدیده ای است

امیر احمد ذوالفقاری کارشناس نظام بانکی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری بازار در پاسخ به این سؤال که آیا جهش تولید می تواند با شرایط کنونی کشور اتفاق بیفتد گفت: جهش تولید نیازمند فراهم بودن زیرساختهای ضروری آن است اما در حال حاضر نظام حکمرانی کشور در خدمت بخش تولیدی اقتصاد نیست و مشکلات عدیده‌ای در مسیر ایجاد و ادامه فعالیت واحدهای تولیدی وجود دارد. سؤال اصلی این است که آیا نظام حکمرانی کشور به ویژه دولت قصد جدی برای حمایت از تولید دارند یا اینکه مانند سالهای گذشته این موضوع در حد شعار باقی خواهد ماند. اگر قصد نظام حکمرانی کشور حمایت از تولید است اقدامات مشخصی وجود دارد که باید در اسرع وقت انجام شود.

ذوالفقاری با اشاره به اینکه پروسه تولید دچار مشکلات عدیده ای است و تولیدکننده ها همواره از بروکراسی موجود خسته می شوند ادامه داد: یکی از معضلات این عرصه، فرایند بسیار طولانی و خسته‌کننده و در برخی موارد، پشیمان‌کننده صدور مجوزهای لازم برای آغاز فعالیت اقتصادی است.

متاسفانه مسیر دشواری که بر سر راه تولیدکننده ها وجود دارد در مسیر فعالیت‌های نامولد وجود ندارد وافرادی که قصد ورود به فعالیت‌های نامولد اقتصادی مانند سفته‌بازی و حضور در بازارهای ارز، سکه و ... را دارند با هیچ یک از این مشکلات مواجه نیستند و به همین جهت سرمایه‌ها همواره به سمت بازارهای غیر مولد مثل ارز و سکه کشیده می شوند.

کارشناس نظام بانکی اظهار داشت: بازارهایی مثل ارز، سکه و طلا در اقتصاد ایران با ریسک پایین سودهای کلانی برای فعالین در آنها ایجاد می کنند و سود مورد اطمینان و تضمین شده ای برای این سرمایه داران ایجاد می شود و متاسفانه می بینیم که بازدهی این بخش نسبت به بازارهای مولد بالاتر است. وقتی چنین فضایی در کشور وجود دارد تولیدکننده با دیدن این موانع بر سر راه تولید، طبیعتا ترجیح می‌دهد سرمایه خود را وارد عرصه تولید نکند. زیرا اولا از بازگشت سرمایه خود نگران است و ثانیا در صورت سودده بودن، سود انتظاری تولید کمتر از سرمایه‌گذاری در بخش‌های نامولد است. متأسفانه توسعه غیر اصولی بازار ثانویه در ایران، زمینه را برای سفته بازی گسترده‌تر کرده است.

وقتی حجم نقدینگی در کشور از مرز ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده می توان متوجه شد که حجم بالایی از نقدینگی سرگردان که به دنبال کسب سود بیشتر است در اقتصاد رهاست و اگر تنها چند درصد این نقدینگی وارد بازارهایی مثل ارز و سکه شود، تورم بالایی رخ خواهد داد. اما در صورت هدایت این نقدینگی به سمت تولید و کنترل فعالیتهای سوداگرانه در بخش نامولد اقتصاد، این تهدید تبدیل به فرصت خواهد شد و این نقدینگی زیاد مشکل کمبود سرمایه را در واحدهای تولیدی حل خواهد نمود.

نظام حکمرانی کشور باید در خدمت تولید باشد.

وی با بیان اینکه نظام حکمرانی کشور باید در خدمت تولید باشد و فعالیت های غیرمولد را محدود کند تاکید کرد: قرار نیست که برای رفع مشکل کمبود سرمایه در واحدهای تولیدی تنها از منابع دولتی و تسهیلات حمایتی دولت استفاده شود زیرا نقدینگی کشور در حال حاضر بسیار بالاتر از حد استانداردش است و خلق پول مجدد توسط دولت این وضعیت را تشدید خواهد نمود. وقتی حجم نقدینگی در کشور از مرز ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان عبور کرده می توان متوجه شد که حجم بالایی از نقدینگی سرگردان که به دنبال کسب سود بیشتر است در اقتصاد رهاست و اگر تنها چند درصد این نقدینگی وارد بازارهایی مثل ارز و سکه شود، تورم بالایی رخ خواهد داد. اما در صورت هدایت این نقدینگی به سمت تولید و کنترل فعالیتهای سوداگرانه در بخش نامولد اقتصاد، این تهدید تبدیل به فرصت خواهد شد و این نقدینگی زیاد مشکل کمبود سرمایه را در واحدهای تولیدی حل خواهد نمود. وضع مالیات بالا بر فعالیت های نامولد از یک سو و کنترل جدی قاچاق کالا (خصوصا از مبادی رسمی) از سوی دیگر ضروری ترین اقداماتی است که نظام حکمرانی کشور باید انجام دهد تا زمینه برای رونق تولید و جهش آن فراهم شود. در غیر این صورت باید گفت که موضوع رونق و جهش تولید مانند گذشته تنها درحد شعار باقی خواهد ماند.

این استاد دانشگاه  با تاکید بر اینکه برخی از واحدهای تولیدی این روزها نیمه تعطیل هستند گفت: صاحبان این واحدهای تولیدی به جای اینکه ریسک را متحمل شوند سرمایه خود را وارد کارهای غیرمولد کرده اند پس دولت و نظام حکمرانی کشور می تواند با اعمال واجرایی کردن مالیات بر عایدی سرمایه و یا مالیات بر کل دارایی ها این مشکل را برطرف کند.

در فضایی که رشد اقتصادی منفی است صحبت از جهش تولید معنا نخواهد داشت

وی افزود: وقتی سرمایه ها به راحتی وارد بازارهای غیرمولد می شوند و تولید را با ریسک بالا نمی پذیرند می بینیم که رشد اقتصادی منفی می شود.

ذوالفقاری در پاسخ به این سئوال که گفته می شود این روزها افزایش نرخ ارز به نفع دولت است و دولت می تواند کسری بودجه خود را به نوعی پوشش دهد، گفت: دولت نمی تواند از طریق افزایش نرخ ارز کسب منفعت کند. زیرا نرخ مصوب ارز برای دولت در قانون بودجه تعیین می‌شود. دولت از دو طریق ارزهای خود را به پول تبدیل می کند. اولین روش این است که ارز را در خزانه دپو کرده و به جای آن ریال چاپ می کند که این کار مطابق نرخ ارز مصوب مجلس صورت می‌گیرد. روش دوم هم این است که دولت ارز را وارد بازار کرده و به فروش می رساند. از این فروش ارز به میزان نرخ مصوب در بودجه به دولت می‌رسد و مازاد آن به خزانه می‌رود که دولت تنها با اجازه مجلس می‌تواند آن را برداشت کند. البته دولتها در سالهای اخیر از طریق انجام عملیات تسعیر سعی داشته‌اند از این مازاد بهره‌مند شوند اما مجلس با آن مخالفت کرده است.