لاین: سوپراپلیکیشنی برخواسته از آوار

لاین با بیش از ۸۴ میلیون کاربر فعال ماهانه توانسته است عنوان محبوب­ترین ابزار ارتباط برخط را در ژاپن از آن خود کند. اما این سوپراپلیکیشن چگونه شکل گرفت و تکامل پیدا کرد و توانست به یکی از پرکاربردترین اپلیکیشن­ها در ژاپن بدل شود؟

در این مطلب سعی شده روند رشد و توسعه این سوپراپلیکیشن ژاپنی و امکانات متنوع آن بررسی شود.

لاین چگونه شکل گرفت

ریشه­های این سوپراپلیکیشن ژاپنی را باید در کشور همسایه یعنی کره جنوبی جستجو کرد. شرکت کره­ای NAVER در سال ۱۹۹۹ توسط تعدادی از کارمندان پیشین سامسونگ تاسیس شد. این شرکت اولین درگاه وب در کره جنوبی بود که از موتور جستجو اختصاصی خود استفاده می­کرد. این کمپانی تا سال  ۲۰۰۳ چندین شرکت در ژاپن تاسیس می­کند و در نهایت در سال ۲۰۰۳ تمام شرکت­های تابعه ژاپنی خود را تحت نام NHN Japan با یکدیگر ادغام می­کند.

پس از مارس ۲۰۱۱ و بروز زلزله ۸٫۹ ریشتری و ایجاد اختلال در سیستم­های مخابراتی ژاپن، کارمندان شرکت NHN Japan به فکر ایجاد یک راه ارتباطی بر پایه اینترنت می­افتند و بعد از گذشت سه ماه از زلزله، پیام رسان لاین متولد می­شود. در نهایت با افزایش محبوبیت لاین میان کاربران، شرکت NHN Japan به دو شرکت لاین (خدمات مرتبط با وب) و Hangame Japan( شرکت مرتبط با بازی) تقسیم می­شود.

ترسیم نقشه راه

یکی از نقاط عطف در مسیر توسعه لاین در جولای ۲۰۱۲ رقم می­­خورد. در این تاریخ شرکت  NHN Japan اعلام می­کند که قصد دارد این اپلیکیشن را به چیزی بیش از یک پیام رسان تبدیل کند. در واقع هدف شرکت تبدیل لاین به کانالی است که کاربران بتوانند به وسیله آن به دیگر خدمات ارزش افزوده مانند: بازی، موسیقی، تجارت الکترونیک و … دسترسی پیدا کنند.

تصاویری از نشست خبری لاین در سال ۲۰۱۲

لاین تاکنون توانسته است که بخش قابل توجهی از این نقشه راه را عملیاتی کند و به چیزی بیش از یک پیامرسان تبدیل شود. در همین راستا لاین خدمات مختلفی را به کاربران خود ارائه می­دهد.

در سرویس موسیقی کاربران می­توانند با خرید اشتراک از موسیقی­های مورد علاقه خود لذت ببرند و موسیقی یا لیست پخش مورد علاقه خود را با دیگر کاربران به اشتراک بگذارند. از طرفی هنرمندان نیز می­توانند در لاین صفحه رسمی  داشته باشند و از طریق صفحه رسمی آثار خود را منتشر کنند

کاربران  در سرویس تاکسی این سوپراپلیکیشن می­توانند درخواست تاکسی دهند و در داخل خود اپلیکیشن مبلغ آن را پرداخت کنند. می­توانند پس از خرید از فروشگاه­ مبلغ خرید را از طریق لاین پرداخت کنند، در این اپلیکیشن درخواست وام دهند، بیمه بخرند، به خرید و فروش سهام و ارز و حتی رمزارز بپردازند. در واقع لاین توانسته به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی مردم ژاپن بدل شود.

ورود به دنیای خدمات مالی

در سال ۲۰۱۴ شرکت لاین به منظور تقویت خدمات ارائه شده در این اپلیکیشن سرویس پرداخت خود را با نام Line Pay راه­اندازی می­کند. بدین­وسیله امکان انتقال پول و همچنین خرید از فروشگاه­های طرف قرارداد برای کاربران فراهم می­گردد.

پس از استقبال گسترده از سرویس پرداخت و رشد چشمگیر تراکنش­های انجام شده توسط آن، لاین برای تقویت حضور خود در بخش خدمات مالی شرکت Line Financial را در سال ۲۰۱۸ تاسیس می­کند. هدف از تاسیس این شرکت ارائه انواع خدمات مالی مانند: معامله ارز­های مجازی، اعطای وام و خدمات بیمه­ای از طریق برنامه لاین عنوان می­شود.

در همین سال لاین با همکاری شرکت مدیریت دارای FOLIO خدمت جدیدی را با نام “سرمایه­گذاری هوشمند لاین”  در این سوپراپلیکیشن منتشر می­کند. هدف از این سرویس، آسان نمودن فرآیند سرمایه گذاری برای کاربران کم تجربه عنوان می­شود. با این قابلیت کاربران می­توانند در صندوق­های دارایی انتخاب شده توسط متخصصان، سرمایه­گذاری کنند. این خدمت جدید در واقع در پاسخ به نیاز جامعه ژاپن به دلیل نگرانی از ثبات در سال­های بعد از بازنشستگی و همچنین کاهش نرخ زاد و ولد و فشار بر صندوق بازنشستگی کشوری ایجاد شد. از طرفی بخش بزرگی از مردم ژاپن (در حدود ۲۰ میلیون نفر) علاقه­مند به انباشت سرمایه هستند اما به دلیل عدم دانش کافی، از سرمایه­گذاری خودداری می­کنند.

با افزایش محبوبیت  لاین و سرویس پرداخت این شرکت، لاین به حجم بزرگی از داده مرتبط با کاربران خود دسترسی دارد. یکی از بخش­های کلیدی که می­تواند از این میزان اطلاعات بهره ببرد و همچنین باعث تقویت اکوسیستم خدمات مالی شرکت شود، رتبه­بندی اعتباری است. لاین نیز از این موضوع آگاه بوده و در سال ۲۰۱۹ با همکاری بانک میزوهو، خدمت رتبه­بندی اعتباری خود را با نام Line Score عرضه کرد. این خدمت با مدل­های مبتنی بر هوش مصنوعی به کاربران رتبه اعتباری اعطا می­کند و براساس این رتبه هر کاربر پیشنهاد­ها و مشوق­های مختص به خود را دریافت خواهد کرد. هوش مصنوعی با توجه به اطلاعات موجود از فعالیت کاربر در خدمات مختلف لاین و همچنین اطلاعات ارائه شده توسط کاربر در پرسشنامه اولیه او را رتبه­بندی خواهد کرد.

سیستم رتبه­بندی به لاین این امکان را می­دهد که متناسب با رفتار هر کاربر، پیشنهادها و خدمات اختصاصی به وی ارائه کند. یکی از خدمات، خدمت اعطای وام شخصی بدون نیاز به وثیقه است. این خدمت با توجه به اطلاعات اعتباری هر کاربر متناسب­ترین میزان وام و نرخ بهره را برای وی تعیین می­کند. این خدمت همچنین به سرویس پرداخت متصل می­شود و به همین وسیله تمام فرآیندها شامل درخواست وام، دریافت وام و بازپرداخت آن از طریق برنامه لاین قابل انجام است.

لاین اکنون توانسته است علاوه بر خدمات مالی ذکر شده، خدمات دیگری مانند خرید و فروش سهام، خرید بیمه و همچنین امکان معامله در بازار فارکس را در این سوپراپلیکیشن، برای کاربران خود فراهم کند

خلق فرصت از فناوری­های نوین

یکی از فناوری­­هایی که در دهه اخیر توجه بسیاری را به خود جلب کرده است فناوری زنجیره بلوکی یا Blockchain است.

تا پیش از اختراع اینترنت رابطه بین ارائه دهنده خدمت و کاربر بسیار محدود بود. بدین معنی که کاربر با پرداخت مبلغی به ارائه­کننده خدمت از خدمت وی بهره­مند می­شد. اما در عصر اینترنت نقش کاربران چندین برابر شد. در اینترنت، کاربران می­توانند مصرف­کننده (که از خدمت ارائه شده استفاده می­کند)، تولیدکننده (برای دیگر کاربران محتوی تولید می­کند) و یا مشارکت­کننده(با ایجاد داده به بهبود سرویس کمک می­کند) باشند. تا پیش از این، ایجاد سیستمی برای اعطا پاداش به مشارکت­کنندگان بسیار دشوار بود اما با اختراع و توسعه زنجیره بلوکی این مشکل حل شده است.

با کمک این فناوری مشارکت­کنندگان متناسب با فعالیتی که در راستای بهبود خدمت انجام می­دهند توکن دریافت می­کنند و سپس با رشد و بهبود این خدمت و افزایش محبوبیت آن ارزش این توکن افزایش می­یابد و از این طریق مشارکت­کنندگان نیز از رشد و توسعه خدمت منتفع می­شوند.

شمای کلی از اقتصاد توکنی لاین

 لاین نیز از فرصت بالقوه این فناوری غافل نبوده است. در سال ۲۰۱۸ این شرکت از برنامه­ای با عنوان اقتصاد توکنی لاین (Line Token Economy) رونمایی می­کند. در این طرح از زنجیره­بلوکی توسعه داده شده توسط لاین، برای ارتباط شفاف­تر بین مشتری و ارائه دهنده خدمت استفاده خواهد شد. توسعه دهندگان می­توانند برنامه­های خود را بر بستر این زنجیره­بلوکی توسعه دهند و کاربران نیز با ثبت نام در این طرح و استفاده از برنامه­های غیرمتمرکز ((Decentralized Applications موجود، سکه­های مربوط به این طرح را دریافت می­کنند. این سکه­ها سپس در صرافی رمزارز bitfront.me که توسط لاین توسعه داده شده است قابل تبدیل به دیگر رمزارز­ها خواهند بود.

سخن آخر

لاین که در ابتدا تنها به عنوان یک ابزار ارتباطی تولید شده بود، توانسته در یک دهه خود را به یک سوپراپلیکیشن با قابلیت­های متنوع (از درخواست تاکسی تا اعطای وام) تبدیل کند، لاین همواره به فناوری­های نوین به عنوان یک فرصت نگاه کرده بگونه­ای که این سوپراپلیکیشن حتی رمزارز مختص به خود را توسعه داده است، بنظر می­رسد که این سوپراپلیکیشن هنوز در ابتدا مسیر رشد خود قرار دارد و با توسعه فناوری، فرصت­های تازه­ای پیش­روی این  شرکت قرار خواهد گرفت.

منتشر شده در ماهنامه مدیریت و ارتباطات در خردادماه ۱۴۰۰