بگذارید کودکان سینمای ایران را نجات دهند!

بگذارید کودکان سینمای ایران را نجات دهند!

اهمیت سینمای کودک

یکی از تفریحات جذاب برای کودکان تماشای فیلم‌ و انیمیشن‌ است. برای بسیاری از ما خاطرات دوران کودکی‌ با شخصیت‌های داستانی مورد علاقه‌مان پیوند خورده است. شخصیت‌‌هایی که جدای از خود فیلم، تصاویرشان را در اسباب‌بازی‌ها، لوازم تحریر و در و دیوار اتاق‌مان می‌دیدیم و از هم‌صحبتی با آنها لذت می‌بردیم. کودکان به فیلم و انیمیشن علاقۀ زیادی دارند و فراغت بیشتری برای لذت بردن از این محصولات دارند، به همین دلیل فیلم‌هایی که برای مخاطب کودک ساخته می‌شوند در اکثر کشورها معمولا جزو پرطرف‌دارترین فیلم‌ها هستند و رونق بازارشان از بین نمی‌روند. در یادداشت زیر با استفاده از یک نمودار از گزارش جامع گزارش 10 سالۀ سینمای ایران و اطلاعات حاشیه‌ای دربارۀ سینمای کودک در ایران، به بررسی این بخش از صنعت سینمای ایران می‌پردازیم.

سینمای کودک در ایران

از سال 1391 تا شهریور 1402، مجموعاً 64 فیلم برای مخاطب کودک و نوجوان تولید شده است. از بین این فیلم‌ها، 49 فیلم سینمایی رئال با بازیگر بوده‌اند و تنها 15 عدد از آنها انیمیشن بوده‌اند. روند رشد فیلم‌های کودک تا قبل از کرونا تقریباً صعودی بوده است و با توجه به اینکه بازار این بخش از سینما همیشه مشتری دارد انتظار می‌رود دوباره تعداد این فیلم‌ها رو به افزایش برود. البته با اینکه که فیلم‌های تولید شده برای کودکان نسبت به کل فیلم‌های تولید شده بسیار کم است، اما بیش از آن کمبود انیمیشن‌ها بسیار در چشم می‌زند. این نکته وقتی بیشتر باعث تعجب می‌شود که می‌بینیم تمام این انیمیشن‌ها در داخل با فروش نسبتاً خوبی مواجه شده‌اند.

انیمیشن‌های ایران در خارج از مرزها

نکتۀ مهم‌تر این است که مخاطب برای انیمیشن‌های ایرانی در خارج از کشور هم وجود دارد. از 15 انیمیشن اکران‌شده، 9 انیمیشن با استانداردهای جهانی انیمیشن ساخته شده‌اند. این 9 انیمیشن عبارتند از رستم و سهراب (1393)، شاهزادۀ روم (1394)، ناسور (1395)، فهرست مقدس (1396)، فیلشاه (1397)، بنیامین (1398)، آخرین داستان (1398)، پسر دلفینی (1401) و لوپتو (1401). نکتۀ قابل توجه این است که تمام این 9 انیمیشن‌ها هم اکران خارجی موفقی داشته‌اند، هم در جشنواره‌های خارجی جایزه گرفته‌اند.

دربارۀ بقیۀ فیلم‌های سینما نمی‌توان با این اطمینان حرف زد، اما دربارۀ انیمیشن‌های با کیفیت می‌توان گفت که مخاطب داخلی و خارجی برای آنها تضمین شده است. درست است که ساخت هر انیمیشن زمان زیادی می‌برد و هزینۀ زیادی هم می‌خواهد، اما به نظر می‌رسد بهترین جا برای سرمایه‌گذاری همین جا باشد. ساختن فیلم در هر ژانری امکان شکست دارد، اما چون انیمیشن‌ها برای گروه سنی خاصی ساخته می‌شوند و آن گروه سنی همیشه وجود دارند، بنابراین مشتری برای انیمیشن‌ها هم همیشه وجود دارد. البته موفقیت در خارج از مرزها به علت وجود رقبای سرسخت آسان نیست، اما تجربه‌های اخیر نشان داده است که فروش انیمیشن‌ها در کشورهای همسایه می‌تواند ارز وارد کشور ما کند. همچنین استقبال کودکان ایرانی از انیمیشن‌های با کیفیت ایرانی می‌تواند بازگشت سرمایه و سودآوری را برای تولیدکنندگان تضمین کند.

فرصتی برای انیمیشن‌های ایرانی

نکتۀ دیگری که امید به انیمیشن‌ها را زیادتر می‌کند، استفاده از زمینه‌های فرهنگی-تاریخی کمتر شناخته‌شدۀ کشور ایران است که می‌تواند با نمایش تصاویر جدید برای مردم داخل و خارج از کشور می‌تواند جذاب باشد. به عنوان مثال انیمیشن پسر دلفینی با نمایش فرهنگ، موسیقی و سبک زندگی نواحی جنوبی کشور مخاطبان زیادی را شیفتۀ خود کرد. و یا انیمیشن آخرین داستان، داستانی از شاهنامه را با روایتی جذاب و امروزی به نمایش کشید.

پیوند انیمیشن‌ها با بازارهای دیگر

دو بازار سودآور و پر مشتری در عرصۀ صنایع فرهنگی وجود دارد که هنوز در ایران مورد بهره‌برداری واقع نشده‌اند. آن دو عبارتند از بازارهای انیمیشن و بازی‌های دیجیتال. در اینجا قصد بررسی بازار بازی‌های دیجیتال را نداریم، اما موضوعی که به بحث ما مرتبط است پیوند این دو بازار پر مشتری است. نمونه‌های بسیاری از انیمیشن‌های موفق بوده‌اند که بعد از فروش موفق‌شان، نسخۀ بازی دیجیتال هم از آنها منتشر شده است. این به معناست که یک محصول بعد از موفقیت در یک بازار، به بازاری دیگر وارد می‌شود و به سودآوردی ادامه می‌دهد. این اتفاق برای انیمیشن آخرین داستان افتاد و بازی فرۀ ایزدی به عنوان محصول جانبی این انیمیشن منتشر شد که با استقبال مخاطبان مواجه شد. البته طبیعی است که در ابتدای مسیر و با نمونه‌های منفرد، صنعت رشد نمی‌کند و نیاز به سرمایه‌گذاری‌های بیشتری احساس می‌شود. این نکته را هم باید اضافه کرد که فروش محصولات جانبی، تنها در بازی‌های دیجیتال خلاصه نمی‌شود. بلکه لباس‌ها، لوازم تحریر، اسباب‌بازی‌ها و مواردی ازین دست هم می‌توانند محصولات جانبی انیمیشن‌ها باشند. به عنوان مثال فروش محصولات جانبی انیمیشن انیمیشن آمریکایی داستان اسباب‌بازی حدود 10 برابر بیشتر از فروش خود انیمیشن بوده است.

نتیجه

بنابراین بازار همیشه و همه‌جا پررونق انیمیشن‌ها به طور عام، و فرهنگ و تاریخ کمتر شناخته‌شدۀ ایرانی به طور خاص مزیت‌هایی برای این بخش از صنعت سینمای ایران هستند که باید مورد بهره‌برداری قرار بگیرند. مشتری‌های بالقوۀ زیادی در داخل منتظر هستند انیمیشن‌های با کیفیت جهانی را با تولید و به زبان کشور خودشان مشاهده کنند و در خارج از کشور مشتری‌های بالقوۀ زیادی منتظر دیدن تصاویر جذاب و جدید از ایران هستند. همچنین انیمیشن‌ها امکان ورود به بازارهای دیگر را هم دارند و اتفاقا می‌تواند در بازارهای دیگر موفقیت بیشتری داشته باشند.